Grudziądz – urząd miasta u jezuitów

Już sień urzędu miasta w Grudziądzu (woj. kujawsko-pomorskie) jest niezwykła – nad głowami widać kopułę, której nie ma. To XVIII-wieczna iluzjonistyczna polichromia. Dalej jest równie ciekawie.

Urząd Miejski mieści się w dawnym kolegium jezuickim. Zostało ono ufundowane przez wojewodę chełmińskiego Jana Działyńskiego. Jezuici zostali sprowadzeni do Grudziądza w 1622 roku. Początkowo prowadzili działalność w rodowej kaplicy grobowej Działyńskich przy farze. Przywilej z prawem zakupu gruntu pod budowę własnego kościoła i kolegium wydał król Zygmunt III Waza 13 listopada 1630 roku. Ale łatwo jezuitom nie było: Grudziądz był wówczas miastem zamieszkanym w większości przez ewangelików, a działalność Towarzystwa Jezusowego wymierzona była właśnie przeciwko nim. Toteż dopiero w 1647 roku udało się zakonnikom kupić parcelę budowlaną (pomiędzy obecnymi ulicami Ratuszową, Kościelną, Tkacką i Spichrzową).

W 1647 roku poświęcono kamień węgielny pod budowę kościoła i kolegium. Prace przerwano w czasie potopu szwedzkiego (1655–1659), bo jezuici zostali wygnani z miasta. Budowa wznowiono w 1680 roku i zakończono w roku 1684. Powstał budynek barokowy, piętrowy, o wysokim przyziemiu. Pierwotnie był dwuskrzydłowy. W latach 1722–1725 wzniesiono wieżę oraz skrzydło zachodnie połączone przejściem nad ulicą z jednym ze spichrzów.  Kolejne skrzydło powstało na początku XX wieku. Do wejścia głównego prowadzą dwubiegowe schody.

Na parterze w skrzydle zachodnim mieści się dawny refektarz. I właśnie w nim znajduje się bardzo rzadkie sklepienie zwierciadlane (przechodzące w płaski strop powyżej krótkiego odcinka krzywizny) z polichromią i stiukami powstałymi w latach 1720–1730 z wyobrażeniami emblematycznymi (wypukła dekoracja) i wizerunkami świętych jezuitów (osiemnastowieczne barokowe wizerunki dobroczyńców kolegium, usunięte w XIX w., dziś znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego w Krakowie i na zamku w Kórniku. Pośrodku sklepienia widnieje pokaźny plafon z grupą aniołów adorujących Serce Chrystusa.

Kolegium nazywano Grudziądzkim Ateneum lub Kolegium Działyńskich. Uczęszczało do niego około 200–300 uczniów z terenu całych Prus Królewskich, a słynęło w XVIII wieku m. in. z wystawianych w języku polskim przez uczniów sztuk teatralnych. Po kasacie zakonu w Prusach w 1781 roku, z gmachu korzystało gimnazjum męskie, a w latach 1816–1891 seminarium nauczycielskie. Od 1897 roku jest siedzibą władz miejskich.

W 1919 roku spłonęła wieża i dach. Wieżę odbudowano w 1929 roku w neobarokowej formie, a dach otrzymał formę mansardowego z wbudowanym piętrem.

Dawniej refektarz był salą posiedzeń, obecnie pełni funkcje reprezentacyjne urzędu. I co ciekawe, gdy prezydent nie ma gości, do sali można wejść.

Przeczytajcie także:

Grudziądz – wieża Klimek na Wzgórzu Zamkowym

Grudziądz – ułan i panna

Grudziądz – ułan Komorowski

Grudziądz – Kopernik i pieniądze

Dodaj komentarz