Bęsia – przeklęty pałac

Barokowy pałac w Bęsi (woj. warmińsko-mazurskie) jest ruiną. I taką ma pozostać, bo jest przeklęty! Jak głoszą miejscowe legendy, klątwę na to miejsce jeszcze w XIII wieku rzucili pogańscy Prusowie, niemal wycięci w pień przez rycerzy Zakonu Krzyżackiego. I jakkolwiek było, pałac często przechodził z rąk do rąk, bo każdy właściciel tego miejsca umierał po kilku, najwyżej kilkunastu latach po przybyciu do wsi…

Bęsia (pruska nazwa Bansē, niemiecka Bansen) pierwszy raz była wzmiankowana w 1379 roku. Jako biskupia wieś czynszowa lokowana była 13 grudnia 1389 roku, a zasadźcą wsi Mikołaj Lengemann. W 1397 wybudowano we wsi młyn, a w 1399 karczmę. Bęsia została sprzedana w1527 roku szlachcicowi z Mazowsza Stanisławowi Ozarowi. Ten jednak nie zdołał zagospodarować wsi i majątek został odkupiony przez burgrabiego z Reszla Krzysztofa Wantkowa. W 1647 właścicielem Bęsi był szlachcic Jan Bika.

Murowany pałac (środkowa część) wybudowany został w stylu barokowym w latach 1720-1730. Wzniesiono go na planie prostokąta z holem na osi. Budowla ma dwie kondygnacje z ryzalitami. Do wnętrza wiodą szerokie schody i portyk wsparty na filarach. Od strony ogrodu powstał taras z zabudowanymi bocznymi ścianami i zadaszeniem. Nieco później po obu stronach korpusu wzniesiono parterowe na rzucie litery L. Całość przykryto dachami mansardowymi.

Pierwszymi właścicielami pałacu byli Burchardowie, wywodzący się z Węgier. W kolejnych dziesięcioleciach byli to przedstawiciele rodów szlacheckich: Bezdan Hozjusz (1746), Hatten (1756), Ribbeck (1790-1794), a także starostowie reszelscy: Carll Otto Benjamin Knoblauch (1794-1843) i von Lavergne-Peguilhen (1843). W późniejszym okresie posiadłość przejął Deckenbroock-Freiherr Droste zu Rulahoff (1856-1862). Od 1915 aż do 1944 roku był siedzibą rodziny von Stockhausen.

Po II wojnie światowej, na terenie kompleksu powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W pomieszczeniach pałacowych urządzono biura i mieszkania dla pracowników PGR.  W 1967 roku pałac wraz z parkiem wpisano do rejestru zabytków. W latach 1975-1991 w pałacu mieścił się Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego. W 1991 roku zarządzała Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa i od tego czasu budowla zaczęła popadać w ruinę. Część mebli sprzedano do pałacu w Łężanach, a budynek wystawiono na sprzedaż. Od 1998 roku jest to własność prywatna.

Dodaj komentarz