Przy ul. Sienkiewicza 44 w Łodzi stoi potężne gmaszysko. To słynna Trójka, czyli III Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki, dawne Gimnazjum Męskie im. Józefa Piłsudskiego, jedna z najstarszych łódzkich szkół.
Budynek powstał w latach 1881–1885. Projektował go Hilary Majewski, twórca wielu łódzkich budowli, dość wspomnieć dzisiejszą Manufakturę, hotel Grand przy Piotrkowskiej czy pałac Poznańskiego. Koszt budowy szkoły pokryto z funduszy wyznaczonych na ten cel w testamencie najzamożniejszego wówczas łódzkiego i fabrykanta Karola Wilhelma Scheiblera (zmarł w 1881 roku). Zapisał on na ten cel 14 tysięcy rubli. Popiersie Scheiblera zdobiło aulę szkolną aż do czasów po II wojnie, teraz ozdabia pałacyk Herbsta na Księżym Młynie. W szkole jest kopia rzeźby.
Hilary Majewski zbudował gmach neorenesansowy. Nad oknami znalazły się tzw. klucze, a tuż od linią dachu – ozdobny gzyms. Część frontu ozdobił półkolumnami i arkadowymi oknami. Budynek główny prawie w niezmienionej formie przetrwał do dziś. Całość bardziej przypomina pałac, niż szkołę. Jest wpisany na listę zabytków.
Skomplikowaną historię szkoły najlepiej widać po zmieniających się portretach w auli. Kiedy w 1886 roku, za zgodą carskich urzędników, utworzono gimnazja męskie i żeńskie, ulokowano je w jednym budynku przy dawnej ulicy Cegielnianej 64 (dziś Jaracza 28). Do nowego gmachu rosyjskojęzyczne „Męskie Rosyjskie Gimnazjum Rządowe” przeniosło się we wrześniu 1891 roku. Uczęszczało do niego 150 uczniów. Wtedy w auli stanęło popiersie fundatora, a na ścianie zawisł portret cara Mikołaja.
Podczas I wojny światowej, gdy Łódź zajęli Niemcy, w budynku mieścił się szpital dla jeńców rosyjskich. W marcu 1916 roku przekształcono go w szpital dla chorych na tyfus. W 1918 roku w gmachu przy Sienkiewicza formowano łódzkie pododdziały Legionów Polskich. W tym też roku reaktywowano 4-klasowe gimnazjum męskie. Trzy lata później zamieniono je w 8-klasowe Męskie Gimnazjum typu przyrodniczo-matematycznego. Szkołą słynęła z wielokulturowości. W dziennikach sprzed II wojny światowej są zapisy świadczące o tym, że uczyli w niej ksiądz, pop i rabin. W 1921 roku patronem szkoły został Józef Piłsudski. W auli zwisł wówczas jego portret, namalowany według tradycji na wcześniejszym wizerunku cara Mikołaja. Uczniowie nosili szare maciejówki. Pierwsza matura odbyła się w 1923 roku. Na znak ukończenia szkoły absolwenci przełamywali daszek czapki.
W czasie II wojny światowej w budynku mieściła się szkoła zawodowa dla dziewcząt „Stadtliche Berufsschule für Mädchen”. Urządzono w niej m.in. pracownię krawiecką i kucharską. W auli powieszono portret Adolfa Hitlera. Po II wojnie szkoła wznowiła działalność w 1945 roku. Rok później obrała za patrona Tadeusza Kościuszkę. W auli zawisł portret naczelnika na koniu. W roku 1949 nadano szkole nazwę XXI Państwowego Gimnazjum i Liceum im. T. Kościuszki, a we wrześniu przekształcono ją w III Ogólnokształcącą Szkołę Stopnia Podstawowego i Licealnego. W 1954 roku szkoła stała się koedukacyjną. Od września 1962 roku osobno funkcjonuje III Liceum Ogólnokształcące oraz Szkoła Podstawowa nr 173.
Absolwentami Trójki jest wielu znakomitych uczonych, lekarzy, inżynierów, pisarzy, dziennikarzy, aktorów. Jest wśród nich Julian Tuwim, który uczęszczał do gimnazjum w latach 1904-19014. Przy wejściu do szkoły ma swoją tablicę. Druga tablica przypomina innego ucznia – Jana Kozielewskiego, bardziej znanego jako Jan Karski. Chodził do gimnazjum w latach 1927-1931 (o dyplomacie i kurierze pisaliśmy w poście: Kielce – Jan Karski przestrzega).
Uczniem tej szkoły był także m.in. twórca Pana Samochodzika Zbigniew Nienacki, założyciel kabaretu Piwnica pod Baranami Piotr Skrzynecki, poseł Stefan Niesiołowski, aktor Marcin Bosak, reżyser Jan Machulski. Lista jest doprawdy imponująca.
Przeczytajcie także:
Łódź – pomnik mieszkańców na Piotrkowskiej
Łódź – prowokujący napis Betlejewskiego
Łódź – niezwykła willa Grohmana
Łódź – psia łapa w cegle z XV wieku
Łódź – lustrzany Pasaż Róży Joanny Rajkowskiej
Łódź – nowoczesny dworzec Fabryczna
Łódź – bajki w muzeum Se-Ma-For
Łódź – „nowy” cmentarz żydowski
Łódź – wstrząsająca stacja Radegast
14 uwag do wpisu “Łódź – słynna Trójka”