Z Kępy Bazarowej w Toruniu (woj. kujawsko-pomorskie) rozpościera się najpiękniejsza panorama miasta. Ale Kępa miała także swoje pięć minut w historii Polski. Na niej bowiem toczyły się rokowania z Krzyżakami przed zawarciem pokoju kończącego tzw. wielką wojnę polsko-krzyżacką. Było to w 1411 roku, a przypomina o tym kamień niedaleko brzegu Wisły, leżący na wprost tarasu widokowego.
Kępa Bazarowa to wyspa na Wiśle, o powierzchni ok. 70 hektarów, długości ponad 2,5 km i maksymalnej szerokości ponad 400 m. Połowę jej powierzchni stanowi rezerwat przyrody. Nazwa Bazarowa” pojawiła się w XIII wieku i pochodzi zapewne od zatrzymujących się na wyspie kupców. Przez Kępę (średniowieczna nazwa wyspy) bowiem wiódł ważny szlak handlowy z Torunia na południe.
Jeszcze do niedawna uważano, że właśnie na Kępie Bazarowej podpisano I pokój toruński – miejsce to wskazywał Jan Długosz w swej „Kronice”, nazywając ją Wyspą Toruńską. Badania archiwalne prowadzone w 2009 roku udowodniły jednak, że najbardziej prawdopodobnym miejscem zawarcia układu był ratusz w Toruniu. Opieczętowanymi dokumentami wymieniono się w maju 1411 roku, na przedpolu zamku w Złotorii (dziś warownia jest ruiną), koło Torunia. Nie umniejsza to wcale ważności wyspy, bo to na niej toczyły się rozmowy pokojowe.
Rokowania prowadzone były 7 oraz 22-25 stycznia 1411 roku. Uzgodniono, że Królestwo Polskie odzyska Ziemię Dobrzyńską, ale zrezygnuje z Ziemi Chełmińskiej, w tym z Torunia. Krzyżacy zrezygnowali ze Żmudzi, lecz tylko na czas panowania Jagiełły i księcia Witolda. Zobowiązali się również do wypłacenia odszkodowania i wykup jeńców, na co mieli przeznaczyć 6 milionów groszy czeskich. Ponadto ustalono, że ziemie, miasta i zamki zdobyte przez obie strony w czasie wojny wrócą do poprzednich właścicieli. Strony postanowiły też, że kupcy obu państw będą mogli swobodnie i bez przeszkód używać dróg wodnych i lądowych.
Traktat podpisano 1 lutego 1411 roku. Uroczystego zaprzysiężenia dokonał Władysław Jagiełło i Witold ze strony polskiej i litewskiej, z ze strony Krzyżaków – Heinrich von Plauen, wielki mistrz Zakonu. Traktat nie doprowadził jednak do trwałego pokoju między państwem krzyżackim a królestwem polsko-litewskim. Trzy lata później, w 1414 roku rycerze ponownie stanęli naprzeciw siebie na polu walki, rozpoczynając kolejną wojnę.
Głaz na Kępie Bazarowej w Toruniu ustawiono w maju 2011 roku, w 600-rocznicę wymiany dokumentów pokojowych. Dziś literki na nim wyryte są już nieco zatarte…
Proszę wycieczki 