Po prawej stronie dziedzińca przed pałacem w Nieborowie (woj. łódzkie) stoi budynek dawnego browaru. W latach 80. XIX wieku został on przystosowany do produkcji majoliki. Dziś również ją się tam wytwarza. Idziemy obejrzeć!
Majoliki to wyroby ceramiczne. Powstają z gliny, margla i piasku. Pokrywa je szkliwo ozdobione kolorowymi malunkami. Majolikę zawdzięczamy Arabom (z Persji i Syrii), którzy w XII wieku przywieźli ją do Europy. Początkowo majolikę wytwarzano na Półwyspie Iberyjskim, ale sama nazwa pochodzi od wyspy Majorki, na której w XIV powstało mnóstwo wytwórni. Majolikę wyparła w XVIII wieku porcelana m.in. z Miśni.
Manufakturę w Nieborowie stworzył książę Michał Piotr Radziwiłł w 1881 roku. Organizacją pracy zajął się znany specjalista rzeźbiarz i ceramik Stanisław Thiele. W Nieborowie powstawały ozdobne kafle, wazony i amfory, wazy, talerze i inne drobne przedmioty. Wszystkie były opatrzone znakiem z inicjałami księcia i sygnaturami twórców.
Naczynia z Nieborowa są inspirowane dawną ceramiką francuską i włoską. Są bardzo kolorowe, malunki przedstawiają fantastyczne widoki z górami i jeziorami, ale też wizerunki osób ważnych dla polskiej historii, motywy roślinne i groteskowe.
W czerwcu 1884 roku wyroby z Nieborowa były prezentowane na wystawie w Hotelu Europejskim w Warszawie. Wytwórnia zresztą miała przedstawicielstwa w Warszawie, we Włocławku, Kijowie i St. Petersburgu, a skład główny mieścił się w Warszawie przy ulicy hr. Berga 5 (obecnie ul. Traugutta). Ale w 1886 roku nastąpił kryzys – majolika przestała się podobać. Przedsiębiorstwo nie przynosiło zysku Michał Piotr odsprzedał część urządzeń Stanisławowi Thiele. Nowy właściciel prowadził wytwórnię do 1897 roku. W 1903 roku manufakturę wydzierżawił znany ceramik Stanisław Jagmin. Też się nie udało. W 1906 roku wytwórnia zakończyła pracę.
We wrześniu 1982 przy muzeum w Nieborowie powstała pracownia ceramiczna. Wytwarzano w niej kopie dawnych wzorów oraz majolikowe pamiątki. W grudniu 1985 roku w budynku manufaktury urządzono stałą wystawę.
Majolika w Nieborowie w całości powstała na miejscu. Z masy formowano przedmioty (na kole garncarskim lub w formie gipsowej), następnie wypalano je w temperaturze 800-900 st. C. Po wystudzeniu, przedmiot zanurzano w płynnej emalii cynowej. Na niej malowano rozmaite wzory. Korzystano z farb ceramicznych, którym kolory nadawały tlenki metali. I tak tlenek żelaza dawał czerwień, kobaltu błękit, miedzi zieleń, antymonu żółć, a manganu fiolet i czerń. Tak ozdobione wyroby znów wypalano w tzw. wielkim ogniu w temperaturze 1000-1100 st. C. Wysoka temperatura powodowała wtapianie się barwników w szkliwo.
W budynku manufaktury na krótkim filmiku oglądamy cały proces powstawania majoliki. Są też i same wyroby. Bardzo kolorowe i bardzo ładne. W sali obok są też prezentowane meble z wytwórni księcia.
Przeczytajcie także:
3 uwagi do wpisu “Nieborów – książęca majolika”